Кайбыч районы прокуратурасы аңлата 

       Банк карталарын урлау белән бәйле җинаятьләр саны арта бара.

       Мондый җинаятьләрнең иҗтимагый куркынычының югары дәрәҗәсе аларның үзенчәлеге белән раслана - аларны махсус белемнәре булган һәм нәкъ менә криминаль максатларда техник чараларны кулланучы затлар гына эшли ала, бу гражданнарның милек хокукын гына түгел, банк серләрен дә бозуга китерә. Еш кына зыян күрүчеләр булып халыкның социаль яктан зәгыйфь катламнарының ышанычлы гражданнары: пенсионерлар, балигъ булмаганнар, эшсез калган һәм финанс кыенлыкларын кичерүче гражданнар тора.

      Гражданнарга уяу булырга, шалтыратуларга һәм нинди дә булса бонусларны, товарларны көчләп тагарга, банк карталарын һәм телефоннарын куллану юлы белән түләүләр бирелмәскә кирәк.

      Хәзерге вакытта IT-технологияләр кулланып кылына торган 9 төрле акча урлау формасы киң таралган:

     1.Игъланнар сайтларын кулланып кылынган хәйләләр. Әлеге ысул белән җинаятьче белдерүләр сайтларында ("Авито", "Юла" һ.б.) нинди дә булса товарны сату яки мәҗбүри шарты өлешчә яки тулы түләү булган хезмәт күрсәтү турындагы мәгълүматны урнаштыра, шуннан соң акча урлана, урнаштырылган игълан блоклана.

    2. Социаль челтәрләр битләрен вату белән бәйле урлаулар.

    Күрсәтелгән очракта кулланучыларның акчаларын урлау "ВКонтакте", "Одноклассники", "Инстаграм" социаль челтәрләрендә ватылган битләрдән логиннар алу юлы белән яки аларның мөстәкыйль ватылуы, төрле сылтаулар астында, беренче чиратта, булган бәхетсезлек, "хыялга" акча җыю һ.б. белән бәйле социаль челтәрләрдә тормышка ашырыла.

     3. Түләүле телефон номерлары белән бәйле урлаулар.

     Бу очракта абонентка килеп чыккан бәхетсезлеккә бәйле рәвештә кәрәзле телефоннан күрсәтелгән номерга шалтырату, элемтә тарифы үзгәрү, элемтә белән проблемалар, банк картасыннан акча күчерү үтенече белән SMS-хәбәр килә. Мондый хәбәр килгән телефон номерына шалтыратуны гамәлгә ашырганда, абонент линиядә тоткарлана һәм аның мобиль счетыннан көтү вакыты дәвамында акча ала.

4. Интернет-кибетләр кулланып кылынган урлаулар. Җинаятьче берничә виртуаль номерны (күбесенчә 8-800-., 8-495-) терки һәм аларны контактлы товарлар сату буенча төзелгән Интернет-сайтта күрсәтә. Алга таба товар өчен түләүле акчаларны урлаган сатып алучылардан заказлар ала.

 5. «Фишинга» кулланып кылынган урлаулар.

     Почта һәм SMS-рассылкалар, реклама белдерүләре һ.б. ярдәмендә банк карталары счетларында акча алу өчен тәкъдим ителә торган банк оешмаларының рәсми сайтларының, Интернет мәйданчыкларының һәм кибетләрнең төгәл күчермәләре булган битләренә сылтамалар булган билгеле бер гамәлләрне башкару юлы белән интернет-мошенниклыкның иң киң таралган төрләреннән берсе булып тора.

       6. Банк картасын блокировкадан төшерү яисә акчаларны юкка чыгаруны булдырмау сылтавы белән кылынган хәйләләр.

    Абоненент яки виртуаль (8-800-... 8-495-...) номерлар зыян күрүченең телефонына шалтырата, банкның куркынычсызлык хезмәте хезмәткәре яки хокук саклау органы хезмәткәре булып тоела һәм банк картасыннан акчаларны санкцияләнмәгән рәвештә сызып ташлау, кредит алу, шикле операцияләр ясау омтылышы турында хәбәр итә, аларны булдырмау өчен банк картасының контроль күрсәткечләрен бирергә яки кирәкле операцияләрне башкару өчен банкоматка якын килергә сорый. Кайвакыт потенциаль корбанны яшәү урыны буенча почта тартмасына ышандыру өчен хокук саклау органнары исеменнән банк картасыннан урлау фактын тикшерү турында ялган хәбәрләр китерелә һ.б.

     7. "Ялган" хокук саклау органнары хезмәткәрләре катнашында урлаулар.

       Бу очракта абонентның телефонына хокук саклау органнары һәм прокуратура җитәкчеләренең берсе аның абонент счетын тулыландыру яки финанс характерындагы хезмәт күрсәтүне сорап мөрәҗәгать иткән зат шалтырата. Кагыйдә буларак, әлеге караклык ысулы эшкуарлык яисә башка гавами эшчәнлек белән шөгыльләнүче затларга юнәлдерелгән, алар, хокук саклау органнарына хөрмәт һәм ышаныч принцибына таянып, таләп ителгән акча суммаларын банк терминалы аша яки башка финанс хезмәтләре аша күчерәләр.

      8. Бәхетсезлеккә эләккән туганына ярдәм сылтавы белән кылынган урлаулар.

      Күрсәтелгән ысул белән зыян күрүченең стационар яки абонент номерына җинаятьче шалтырата, ул, туганы кыяфәте белән мөрәҗәгать итеп, бәлагә эләгүе турында хәбәр итә (юл-транспорт һәлакәте башкарды һәм кешене бәрдерде, кем беләндер сугышты һ.б.), шуннан соң трубканы полиция хезмәткәре булып торган башка кешегә тапшыра, ул аерым түләү өчен җинаять эше кузгатудан баш тарту турындагы мәсьәләне хәл итәргә тәкъдим итә.

9. Акчаларны ялгыш күчерү.

     Бу очракта абонентка ике SMS-хәбәр килә, шуларның берсе аның исәбенә "мобиль тәрҗемә" хезмәте ярдәмендә акча күчерү, икенчесе - билгесез заттан операцияне хаталы кылу турында билгесез заттан акча кайтару үтенече белән. Чынлыкта зыян күрүче хисабына акча эшләми, алдакчыга үз финанслары күчерелә.

       Алдакчылар игътибарыннан яңа коронавируслы инфекция барлыкка килү белән бәйле пандемия белән вәзгыять китмәде.

       Шулай итеп, хокук саклау органнары җинаятьчеләр тарафыннан акча урлау фактларын теркәп бара Эпидемия вакытында булмаган период өчен компенсация исәпләү турында смс-уведомленияләр, аны алу өчен банкка шалтыратырга тәкъдим ителә; "лаборатория хезмәткәрләре" шалтыратуларының, үзизоляция режимын үтәү максатыннан, чыгу бригадасы тарафыннан сайлап алу өчен алдан түләү таләп ителә торган авырулар белән бәйле рәвештә түләүле анализны тапшыруның ашыгыч кирәклеге турында шалтыратулар үткәрү.

       Ике очракта да зыян күрүчеләрнең банк картасының счеты турында белешмәләре ачыклана һәм аннан соң акчаларны күчереп яза.

       Мондый төрдәге җинаятьләр кылганда кичекмәстән полиция органнарына мөрәҗәгать итәргә кирәк.

Россия Федерациясе субъектларында гавами хакимиятнең бердәм системасы турында федераль закон кабул ителде

«Гавами хакимиятне оештыруның һәм эшләүнең аерым мәсьәләләрен җайга салуны камилләштерү турында» Россия Федерациясе Конституциясенең 14.03.2020 № 1-ФКЗ төзәтмәләре турында Россия Федерациясе Законы нигезләмәләрен үстерүдә 21.12.2021 «Россия Федерациясе субъектларында гавами хакимият оештыруның гомуми принциплары турында» 414-ФЗ номерлы Федераль закон (алга таба - 21.12.2021 № 414-ФЗ номерлы Федераль закон) кабул ителде.

        Россия законнары системасында беренче тапкыр «гавами хакимият» төшенчәсенең эчтәлеге һәм гавами хакимиятнең бердәм системасына керә торган органнар эшчәнлеге принциплары билгеләнде.

        Россия Федерациясе субъектында иң югары вазыйфаи зат вазыйфасының исемен алга таба Россия Федерациясе субъекты исемен күрсәтеп унификацияләнгән билгеләү, субъект башлыгын вазыйфасына сайлау срокларын чикләү төшереп калдырыла; Россия Федерациясе Президентының үз бурычларын тиешенчә үтәмәгән өчен кисәтү чыгару, Россия Федерациясе субъектының иң югары вазыйфаи затына үз бурычларын тиешенчә үтәмәгән өчен кисәтү чыгару вәкаләтләре билгеләнә.

      414-ФЗ номерлы Федераль законның 10 бүлеге РФ субъектларында гавами хакимиятнең бердәм системасына керә торган органнар эшчәнлегенә дәүләт контроленең (күзәтчелегенең) аерым нигезләмәләрен, шул исәптән әлеге өлкәдә прокуратура органнары вәкаләтләрен дә регламентлаштыра, тикшерүләрнең еллык планы нигезендә РФ субъектларының дәүләт хакимияте органнары һәм РФ субъектларының дәүләт хакимияте органнары вазыйфаи затлары эшчәнлегенә планлы тикшерүләр үткәрүне күздә тота.

      Планнан тыш тикшерүләр гражданнар, оешмалар һәм дәүләт органнарыннан, җирле үзидарә органнарыннан алынган, гадәттән тыш хәлләр килеп чыгуга, гражданнарның гомеренә һәм сәламәтлегенә куркыныч янауга, шулай ук гражданнарның хокукларын массакүләм бозуга китерерлек яки китереп чыгарырга мөмкин булган РФ кануннарын бозу фактлары нигезендә РФ субъекты прокуратурасы белән килештереп дәүләт контроле (күзәтчелек) органнары тарафыннан үткәрелә. Планнан тыш тикшерүләр РФ Президенты, РФ Хөкүмәте күрсәтмәләре нигезендә, РФ Генераль прокуроры, РФ субъекты прокуроры таләбе нигезендә дә үткәрелергә мөмкин.

         414-ФЗ номерлы Федераль законның 10 статьясы белән беренче тапкыр федераль дәрәҗәдә Россия Федерациясе субъектлары прокурорларының закон чыгару органында закон чыгару инициативасы хокукы законнар белән беркетелгән. Элегрәк мондый хокук төбәк парламентының ихтыярына бәйле иде.       

        414-ФЗ номерлы Федераль законның 65 статьясы аның нигезләмәләренең этаплап үз көченә керүен күздә тота. Шулай итеп, канунның гомуми нигезләмәләре законны рәсми рәвештә бастырганнан соң, ягъни 21.12.2021 белән үз көченә керде.

        Закон чыгару органы, югары вазыйфаи зат, Россия Федерациясе субъекты башкарма органнары системасы эшчәнлеге нигезләрен, гавами хакимият органнарының үзара хезмәттәшлеген җайга сала торган нигезләмәләр 2022 елның 1 июненнән үз көченә керә.

      Федераль дәүләт хакимияте органнары, Россия Федерациясе субъекты дәүләт хакимияте органнары һәм җирле үзидарә органнары арасында вәкаләтләр бүлешү принципларын җайга салу өлешендә Федераль закон Россия Федерациясе субъектының гавами хакимият органнары эшчәнлегенең икътисадый нигезләрен 2023 елның 1 гыйнварыннан үз көченә керә.

        Тулаем алганда, Россия Федерациясе субъектларының норматив хокукый актлары, муниципаль хокукый актлар әлеге Федераль закон белән 2023 елның 1 гыйнварыннан да соңга калмыйча туры китерелергә тиеш, бу вакытка кадәр алар 414-ФЗ номерлы Федераль законга каршы килмәгән өлештә тиешле мөнәсәбәтләргә карата кулланыла.

Кайбыч районы прокуратурасы аңлата

   2022 елның 1 мартыннан Россия Федерациясе Хезмәт кодексына Хезмәт кодексының 216.2 маддәсе өстәлде, аның нигезендә һәр хезмәткәр аның эш урынында хезмәт шартлары һәм аны саклау турында мәгълүмат алуга хокуклы.

     РФ ТК 261.2 маддәсенең 4 нче өлеше (ысуллар) һәм эш бирүче тарафыннан мәгълүмати материаллар урнаштыру буенча тәкъдимнәр, шулай ук мондый материалларның якынча исемлеге Россия Хезмәт министрлыгы тарафыннан раслана.

       2022 елның 1 мартыннан эш бирүче тарафыннан мәгълүмат материалларын урнаштыру буенча тәкъдимнәр гамәлдә булачак, шул ук датадан РФ Хезмәт министрлыгының 2001 елның 17 гыйнварындагы 7 номерлы карары хезмәтне саклау кабинеты эшен оештыру һәм хезмәтне саклау почмагының эшен оештыру буенча тәкъдимнәрен раслау турында үз көчен югалткан дип таныла.

      Элеккеләре белән чагыштырганда, яңа тәкъдимнәр заманчарак. Эш бирүчеләр мәгълүмат материалларын веб-сайтта урнаштыра, электрон почта аша тарата, онлайн-сораштырулар яки телефон интервьюлары, әңгәмәләр үткәрә алачак. Видеороматериалларны таратканда, онлайн-сораштырулар, телефон интервьюлары һәм әңгәмәләр үткәргәндә шәхси мәгълүматны яклау турындагы законнарны үтәргә кирәк.

       Хезмәтне саклау кабинетын төзү хезмәткәрләрнең саны 50 һәм аннан да күбрәк булган эш бирүчеләргә (ә 100 һәм аннан да күбрәк түгел) тәкъдим ителә, ә хезмәткәрләрнең саны 50дән кимрәк (хәзер - 100 дән азрак) булган эш бирүчеләргә эш бирүчеләрнең аерым структур һәм башка аерымланган бүлекчәләрендә хезмәтне саклау почмагын булдыру тәкъдим ителә.

Прокуратура аңлата.

 2022 елның 12 гыйнварында Россия прокуратурасы оешуга 300 ел тула. Россия прокуратурасы үз барлыкка килүенең катлаулы тарихи юлын узды.

    Россия прокуратурасы XVIII гасырдан башлана. 1722 елның 12 гыйнварындагы Указ белән Петр I Россия империясе прокуратурасын вазыйфаи җинаятьләр, казначылык һәм ришвәтчелек белән көрәшү максатында оештыра. Прокуратура самодержавие мәнфәгатьләрен актив яклады һәм "дәүләт күзе белән" чыгыш ясады.

    Беренче Генерал-прокурор итеп П.И. Ягужинский билгеләнде. Анна Иоановна идарә иткән вакытта һәм алдагы елларда прокуратура берни дә эшләмәде диярлек. Елизавета I 1741 елгы Указ белән прокуратураның эшчәнлеген дәүләт күзәтчелеге органы буларак торгыза.

       Екатерина II патшалык иткән чорда җирле прокурор күзәтчелеге сизелерлек көчәйтелде.

       Екатерина II тарафыннан булдырылган бөтен нәрсәне үзгәртергә омтылган Павел I вакытында прокурор күзәтчелеге шактый көчсезләнгән, прокуратура органнары штатлары кыскартылган.

      Әмма тулаем прокуратура үз эшчәнлеген алып баруны дәвам итте. 1862 елда Александр II идарә иткән чорда Дәүләт Советы «Прокуратура турында төп нигезләмәләр» кабул итә, аларда прокурорларның бурычлары һәм вәкаләтләре төгәл билгеләнгән, прокуратура билгеләнүе - законнарның төгәл һәм бертөрле үтәлешен күзәтү, шулай ук прокуратура оешмалары һәм эшчәнлеге принциплары формалаштырылган: прокуратура органнарының бердәмлеге һәм төгәл үзәкләштерелүе; прокуратураның барлык органнары исеменнән прокурорлар тарафыннан вәкаләтләрне гамәлгә ашыру; «югары» күзәтчелекне Генерал-прокурор (ул исә юстиция министры булып торган иде); прокурорларның «җирле йогынтылардан» бәйсезлеге, ул аларны билгеләү һәм вазыйфаларыннан азат итү тәртибе белән тәэмин ителгән: Генерал-прокурор һәм губерна прокурорлары Император, аскы прокурорлар - Генерал-прокурор.

    1864 елгы суд реформасы нәтиҗәләре буенча "Суд үзгәрешләренең төп башлангычлары" билгеләнгән, алар суд төзелешенә кагылышлы өлештә "суд урыннарында үзләренә йөкләнгән шөгыльләрнең күплеге һәм кыенлыклары буенча аерым прокурорлар кирәк, иптәшләр булырга тиеш", дип билгеләделәр, шулай ук "хакимият гаепләү карары белән суд эшеннән аерыла" дип белдерделәр.

     НЭП чорының катлаулы торышы законнарны үтәүне күзәтү буенча мөстәкыйль дәүләт органы учреждениесен таләп итте. ВЦИК карары белән 1922 елның 28 маенда беренче "Прокурор күзәтчелеге турында нигезләмә" расланды, аның нигезендә Юстиция Халык комиссариаты составында Дәүләт Прокуратурасы оештырылды. Дәүләт Прокуратурасына түбәндәге функцияләр йөкләнгән: дәүләт исеменнән күзәтчелекне гамәлгә ашыру; тикшерү органнары, дәүләт сәяси идарәсе органнары эшчәнлегенә турыдан-туры күзәтү; судта гаепләүне хуплау; тоткыннарның сак астында булуын күзәтү.

      Соңыннан, 1923 елда СССР Югары суды Прокуратурасы оештырыла, анда югары хакимият органнары утырышларында закон чыгару инициативасы һәм киңәшмә тавышы хокукы, шулай ук СССР Югары суды коллегияләренең карарларын туктатып тору хокукы бирелә. 1929 елның 24 июлендә «СССРның Югары Суды һәм СССР Югары Суды прокуратурасы турында нигезләмә» кабул ителә.

      ВЦИК раслаган 1926 елның 19 ноябрендә "РСФСР суд эшчәнлеге турындагы нигезләмә" прокуратурага алдан тикшерү үткәрү хокукын бирде, шулай ук прокуратура тикшерүчеләренең хокукый статусын билгеләде, аларның процессуаль мөстәкыйльлеген һәм шул ук вакытта прокуратура органнарына җинаять һәм җинаять-процессуаль законнар кулланганда күзәтүчәнлеген ассызыклый.

        Шунысын билгеләп үтү мөһим, 1933 елга кадәр прокуратура структур рәвештә СССРның Югары Суды составына кергән. Шул ук вакытта прокуратурага гражданлык һәм җинаять судында законны үтәүне күзәтү бурычы йөкләнгән. 1933 елда СССРның Үзәк сайлау комиссиясе һәм СНК "ССР Союзы прокуратурасы турындагы нигезләмәне раслау турында" карары кабул ителде. 1933 елның 17 декабрендә расланган. «ССР Союзы прокуратурасы турында нигезләмә» мөстәкыйль дәүләт органы буларак СССР Прокуратурасының хокукый статусын билгеләде. СССР Югары Суды прокуратурасы гадиләштерелде. Положениедә прокурор күзәтчелеге тармаклары билгеләнде: гомуми күзәтчелек; суд органнары кануннарының дөрес һәм бертөрле үтәлешен күзәтү; законнар буенча тикшерү һәм алдан тикшерү органнары күзәтчелеге; ОГПУ, милиция, төзәтү-хезмәт учреждениеләре гамәлләренең законлылыгын күзәтү.

       ССР Союзы прокуроры СССР Үзәк сайлау комиссиясе вазыйфасына билгеләнде һәм аңа хисап тотты. ССР Союзының беренче прокуроры И.А.Акулов булды.

      1936 елгы СССР Конституциясе ССР Союзы Прокуроры алып барган законнар үтәлешенә югары күзәтү төшенчәсен кертә. Ул СССР Югары Советы вазыйфасына билгеләнгән; барлык түбәнгерәк прокурорлар ССР Союзы Прокуроры итеп билгеләнгән.

      СССР Югары Советы Президиумының 1941 елның 22 июнендәге Указы нигезендә барлык прокуратура органнарының эше хәрби җайга салынды. Прокуратура хәрби заман законнары үтәлешен күзәтүне гамәлгә ашырды, хәрби продукция китерү турындагы кануннарның үтәлешен, фронтка ярдәм күрсәтү һәм тылны ныгыту турындагы кануннарның үтәлешен тәэмин итте. Сугыштан соңгы вакытта прокуратура органнары эшчәнлеге икътисад өлкәсендә законлылыкны ныгытуга, ә нәкъ менә ил ресурсларын экономияләүне тәэмин итүгә юнәлдерелгән иде.

     СССРның Генераль прокуроры боерыгы белән 1949 елның 28 июлендә прокуратура тикшерүчеләренең участок системасы кертелә, бу җинаятьләрне тизрәк ачарга, шулай ук объектив, тулы һәм һәрьяклы тикшерүгә ярдәм итә.

      КПССның XX съездыннан соң ул чорда законсыз һәм нигезсез репрессияләнгән гражданнарны реабилитацияләү буенча конкрет чаралар күрергә кирәк булды. Прокуратура органнары, судларның һәм судтан тыш органнарның законсыз һәм нигезсез карарларына протест белдерү буенча үзләренә йөкләнгән вәкаләтләрне гамәлгә ашырып, гаепсез зыян күрүчеләрне реабилитацияләү буенча зур эш башкарды.

       Соңыннан, 1955 елның 24 маенда, СССР Югары Советы Президиумы Указы белән "СССРда прокурор күзәтчелеге турында нигезләмә" расланды, ул СССР Генераль прокурорына кануннарны төгәл үтәүне күзәтүне гамәлгә ашыру йөкләде.

      Нигезләмәдә прокурорларның бурычлары һәм вәкаләтләре, шулай ук күзәтүнең һәр тармагына карата закон бозуларга карата билгеләнгән тәртип бозуларга җавап бирү чаралары бәян ителде.

         1977 елгы СССР Конституциясендә, элеккеге конституцияләрдән аермалы буларак, прокуратурага күбрәк игътибар бирелә һәм мөстәкыйль бүлек бирелә. Конституция тарафыннан прокуратурага кануннарның төгәл һәм бертөрле үтәлешен күзәтүне гамәлгә ашыру бурычы йөкләнә. Шуны да билгеләп үтү мөһим: 1936 елгы Конституциядә дә, 1955 елгы прокурор күзәтчелеге турындагы

         Нигезләмәдә дә кануннарның бертөрле үтәлешен күзәтүне гамәлгә ашыруга күрсәтмә булмады. Бу вазифаны 1977 елгы Конституция СССРның Генераль прокурорына да, аңа буйсынган прокурорларга да йөкләде.

               СССР Югары Советы тарафыннан 1979 елның 30 ноябрендә «СССР прокуратурасы турында» Закон кабул ителә, анда прокуратура эшчәнлегенең төп юнәлешләре билгеләнә: законнарны төгәл һәм бертөрле үтәүгә югары күзәтчелек; җинаятьләрне тикшерү, шулай ук җинаять җаваплылыгына тарту; хокук саклау органнарының җинаятьчелеккә каршы көрәш буенча эшчәнлеген кисәтү һәм координацияләү чараларын эшләү, законнарны камилләштерүдә һәм совет законнарын пропагандалауда катнашу. РСФСР Югары Советы 1991 елның 15 ноябрендә Иван Алексеевич Акуловның «РСФСР прокуратурасы органнарының бердәм системасын төзү турында» карары кабул ителә. СССР таркалганнан соң СССР прокуратурасы мөстәкыйль дәүләт органы буларак яшәвеннән туктый һәм үзенең әһәмиятен югалта.

       1992 елның 17 гыйнварында «Россия Федерациясе прокуратурасы турында» Федераль закон кабул ителү прокуратура үсеше тарихында мөһим этап булды. РФ Конституциясенең 129 статьясында прокурорларны вазыйфага билгеләү тәртибе билгеләнә һәм прокуратураның вәкаләтләре, оештыру һәм эшчәнлек тәртибе федераль закон белән билгеләнә дип күрсәтелә. Хәзерге вакытта «Россия Федерациясе прокуратурасы турында» Федераль закон прокуратура эшчәнлегендә төп закон акты булып тора. Бүгенге көндә прокуратура тулысынча мөстәкыйль дәүләт органына формалашкан, ул хакимият тармакларының берсенә дә кермәгән.

      Россия Федерациясе прокуратурасы хәзерге вакытта иҗтимагый тормышның барлык өлкәләрендә законлылык бозуларга каршы көрәшергә тиешле үзәкләштерелгән көч ведомствосы булып тора.

Кайбыч районы прокуратурасы аңлата

Россия Сәламәтлек саклау министрлыгының 13.10.2021 № 987н боерыгы белән бала туу турындагы таныклыкка яңа таләпләр кертелә.

      2022 елның 1 мартыннан бала туу турында медицина таныклыгын электрон рәвештә алырга мөмкин.       

      Боерык нигезендә, мондый таныклык алучының ризалыгы белән электрон рәвештә формалаша, ул шулай ук электрон документ рәвешендә туу турында медицина таныклыгы эчтәлеген раслый торган кәгазь чыганакта документ әзерләүне соратырга хокуклы.

       Шулай ук, таныклыкта, шул исәптән, мәҗбүри тәртиптә бала анасының, аның СНИЛС һәм ОМС полисының шәхесен раслаучы документ мәгълүматлары, шулай ук баланың фамилиясе күрсәтелә.

       Моннан тыш, боерык белән туу турында медицина таныклыгын бирү тәртибе актуальләштерелде һәм мондый таныклык электрон документ формасында аның РЭМДда теркәлгән көнендә бердәм дәүләт хезмәтләре порталында ата-аналарның берсенең шәхси кабинетына җибәрү юлы белән бирелә дип каралган.

       Документ ЗАГС органнары баланың тууын дәүләт теркәвенә алу өчен нигез булып тора.

         3нче декабрь – Халыкара инвалидлар көнендә барлык игътибар физик мөмкинлекләре чикле кешеләрнең проблемаларына һәм аларның хокукларын яклауга юнәлдерелә. Бу көн безнең арабызда чит кешеләр ярдәменә мохтаҗ гражданнар булуын һәм аларга җәмәгатьчелекнең игътибарын юнәлтергә кирәклекне кабат искәртә.

          Россия Феедерациясе Пенсия фонды илебездә физик мөмкинлекләре чикле булган төрле категорияле гражданнар өчен уңай мөхит тудыру буенча дәүләт программасын тормышка ашыруның өстенлекле юнәлншләренең  берсе буларак, инвалидларны социаль һәм пенсион тәэминатын гамәлгә ашыручы иң төп дәүләт институты булып тора.

        Инвалидлык буенча төп төр түләүләргә түбәндәгеләр керә:

• Инвалидлык буенча иминият пенсиясе;
• Инвалидлык буенча социаль пенсия;
• Инвалидлык буенча дәүләт пенсиясе.

    Бүгенге көндә Татарстанда 56189 кеше, Байконур шэхэрендэ 293 кеше инвалидлык буенча пенсия ала.

         Болардан тыш төп түләү төрләренә  күләмнәре ел саен индексацияләнүче айлык акчалата  түләү һәм социаль хезмәтләр җыелмасы да керә.

         Инвалидлык буенча иминият пенсиясе I, II яисә III төркем инвалид дип табылган һәм ким дигәндә 1 көн иминият стажы булган гражданнарга билгеләнә. Бу очракта инвалидлык алуның сәбәбе,

аның кайчан алынуы, гражданинның эшләү яисә эшләмәве әһәмиятле түгел.

         Инвалидлык буенча социаль пенсия  I, II, III төркем инвалидларга, шул исәптән  балачактан инвалидларга, инвалид балаларга  һәм хезмәт стажы булмаган гражданнарга түләнә. Бу очракта кешенең Россия Федерациясе территориясендә даими яшәве һәм “хезмәткә яраксыз” категориясенә керүе шарт.

         Хәрби хезмәт, космик очыш яисә очышка әзерләнү, радияция яисә техноген һәлакәт нәтиҗәсендә инвалид булып калган гражданнар инвалидлык буенча дәүләт пенсиясе алалар.

         Инвалидлык буенча иминият һәм социаль пенсия алучылар аерым шартлар (кирәкле хезмәт стажы һәм пенсия коэффициентын туплау яисә пенсия яшенә җитү) үтәлгән очракта картлык буенча социаль яки иминият пенсиясенә күчә алалар, соңгысы исә шул күләмдә яисә артыграк  билгеләнә.

         Айлык акчалата түләү- Пенсия фондының инвалидларга социаль ярдәм йөзеннән билгеләнә торган түләүләрнең берсе. Ул ветераннар, инвалидлар, инвалид балалар, фашизмның балигъ булмаган тоткыннары, радиация тәэсирендә каза күргән аерым төр категория гражданнарга билгеләнә.

         Айлык акчалата түләү алучыларга үз эченә дару препаратлары, медицина эшләнмәләре, дәвалау туклану продуктлары; шифаханәләрдә дәвалау һәм авыруларны кисәтү өчен юлламалар бирү, шәһәр яны тимер юл транспортында  һәм дәвалану урынына бару-кайту өчен шәһәрара транспорттан бушлай файдалануны алган социаль хезмәтләр җыелмасы бирү дә каралган.

         “Инвалидлык буенча пенсия билгеләү өчен бүгенге көндә  Пенсия фондына килү кирәкми. Пенсияне Россия Пенсия фонды порталындагы

шәхси кабинет яисә дәүләт хезмәтләре порталы аша электрон гариза юллап рәсмиләштерергә мөмкин, киләчәктә әлеге хезмәтне гариза белән мөрәҗәгать итмичә генә билгеләүгә күчү күздә тотыла, ягъни пенсия гражданнарга инвалидлык бирелүгә автомат рәвештә билгеләнәчәк”, дип билгеләп үтте Татарстан Пенсия фонды Идарәчәсе Эдуард Вафин.

          Инвалидлык буенча барлык төр пенсияләрнең хәзерге вакытта инвалидларның федераль реестрыннан файдаланып билгеләнүен искәртү урынлы булыр. Пенсия фондына мөрәҗәгать итүче инвалид бары гариза гына тапшыра, калган барлык мәгълүматларны фонд реестрдан һәм үзенең мәгълүмат системасыннан ала.

         Реестрдан файдалану кайбер хезмәтләрне инвалидларга гариза белән мөрәҗәгать итмичә генә күрсәтергә мөмкинлек бирә. Мәсәлән, айлык акчалата түләү гариза алмыйча гына билгеләнә.  Барлык билгеләү процессы автомат рәвештә, медик-социаль экспертиза бюросыннан алынган мәгълуматларга нигезләнеп башкарыла.

         Болардан тыш, короновирус таралуны кисәтү максатында узган елның язында Пенсия фонды хезмәтләреннән файдалануның гадиләштерелгән тәртибе дә әлегәчә гамәлдә, киләсе елның мартына кадәр инвалидлык буенча пенсия алу автомат рәвештә, инвалидлар реестрына медик-социаль экспертиза бюросыннан алынган мәгълуматларга таянып озайтыла.

         Инвалидлар яисә инвалид балаларны йөртә торган автомобильләрнең парковкалардан түләүсез файдалана алулары-физик мәмкинлекләре чикләнгән гражданнарга  ярдәм итү юнәлешендә ясалган тагын бер адым. Бу очракта да Пенсия фондына килергә кирәкми. Гаризаны онлайн вариантта, ягъни Дәүләт хезмәтләре порталындагы Шәхси кабинетта, инвалидларның федераль реестры сайтындагы “Инвалидның Шәхси кабинеты” аша яисә күпфунцияле үзәккә килеп тапшырырга мөмкин. Гаризада инвалидны йөртәчәк автомобильнең номеры, маркасы һәм моделе күрсэтелә. Мәгълуматлар алда санап үтелгән ысулларның берсе белән инвалидларның федераль реестрына кертелгәннән соң, автомобиль турында тулы мәгълумат базада күренә һәм илебез территориясендәге  теләсә кайсы регионда тулы хокукка  ия була. Реестрны барлык субъектларның власть органнары карый ала, алар җәмәгать урыннарындагы ташламалы туктап тору урыннары санын билгели.

Татарстан Республикасы буенча Пенсия фонды бүлеге татарстанлыларны алдашуның яңа төре – e-mail «иминият тупланмаларын кире кайтару турында " ялган мәгълүмат белән сылтама белән кисәтә.
«Кире кайтаруны рәсмиләштерергә «төймәсенә басмагыз! Түгел заполняйте мәгълүматлар үз банк карталары өчен билгесез сайтларда! Түгел становитесь корбаны мошенников! Уяу булыгыз, - дип чакырды Татарстанлыларны Татарстан Пенсия фонды башлыгы Эдуард Вафин.

Гамәлдәге законнар җыелмасына кертелгән үзгәрешьләр буенча гражданнар шәхсән үзләре тапшырганнан тыш башка ысул белән бирелгән гаризаларны караганда каршы килү яисә кире кагу хокукыннан файдалана алалар (ул Роосия Пенсия фонды яисә гарантияләү системасына караган дәүләтнеке булмаган Пенсия фонды булырга мөмкин). Бу хакта Россия Пенсия фондының Татарстан бүлекчәсе хәбәр итә. Шулай итеп башка ысул белән тапшырылган гаризалар каралмаячак.

        Пенсия тупланмалары иясе, теләгән очракта Пенсия фонды органнарына “тыю турында хәбәрнамәне” кире алу турында гариза биреп, бу тыюны кире ала ала.  Пенсия тупланмаларының һәр иясе әлеге хокуктан файдалана ала.

        Мондый эчтәлектәге хәбәрнамәне гражданнар Пенсия фонды органнарына үзләре килеп бирә яисә нотариаль рәвештә расланган ышаныч кәгазе буенча башка кеше аша тапшыра ала.

          Исегезгә төшерәбез, дәүләтнеке булмаган Пенсия фондларының гражданнар белән мәҗбүри пенсия иминиятләштерү турында килешү төзү өчен арадашчылар хезмәтеннән файдалану да тыела. Дәүләтнеке булмаган Пенсия фондлары да мәҗбүри иминиятләштерү кысаларында  пенсия тупланмалары акчаларын күчерү мәсьәләләре буенча гражданнар белән турыдан-туры эшләргә тиешләр.

           Үзгәрешләр гражданнарның хокукларын яклау һәм аларның акчаларын законсыз рәвештә күчерүне кисәтү юнәлешендә өстәмә чара буларак кертелә.

         Хәзерге вакытта гражданнар биш елга бер тапкыр үзләренең пенсия тупланмалары белән идарә итүче иминиятләштерүче кампанияне (Пенсия фонды яисә дәүләтнеке булмаган Пенсия фонды) инвестиция керемен югалтмыйча алыштыра ала, күчерү турындагы гаризаны клиентлар белән эшләү бүлегенә килеп яисә нотариаль рәвештә расланган ышаныч кәгазе белән башка кеше аша, шулай ук файдаланып дәүләт хезмәтләре порталындагы шәхси кабинетта ташырырга мөмкин. Күчү билгеләнгән вакыттан алдарак  башкарылган очракта моңа кадәр күчкәннән яисә соңгы бишьеллык исәбеннән соң жыелган керем юкка чыга.

             Пенсия тупланмаларының кайда иминиятләштерелгәнен дәүләт хезмәтләре порталындагы шәхси кабинетта яисә Пенсия фонды сайтында карап була. Шәхси лицевой счет торышы турындагы мәгълүматны да шуннан соратып алырга мөмкин .  Әлеге счетта пенсия тупланмалары белән идарә итүче идарәче, шулай ук инвестициясе кереме күләме турында  мәгълүмат та бар.

        Агымдагы елның 1-нче октябреннән Республика пенсия фонды составына Россиянең Байконур шәһәре буенча Бүлекчәсе кушылды. Бу хакта Россия Пенсия фондының Татарстан Бүлекчәсе хәбәр итә.

       Хэзер Байконур шәһәре территориясендә барлык пенсияләрне һәм социаль түләүләрне билгеләү буенча вәкаләтләрне тулысынча Татарстан Пенсия фонды тормышка ашыра, болар:

      -пенсия билгеләү һәм түләү

      -Федераль социаль өстәмә түләүләр билгеләү һәм түләү

      -80 яшьтән өлкән кешене, I-нче төркем инвалидны яки инвалид баланы караган өчен компенсация билгеләү һәм түләү

      -ана капиталы акчасы хисабына айлык акчалата пособие билгеләү һәм түләү

     -йөклелекнең иртә срогында медицина учреждениясендә исәпкә баскан хатын-кызларга  ай саен бирелә торган пособие, 8 яшьтән 17 яшькәчә балаларга пособие билгеләү һәм түләү 

        Шунысын искәртү зарур, Россия Пенсия фонды Идарәсе тарафыннан Татарстан Пенсия Бүлекчәсенә вәкаләтләр йөкләү Байконурда яшәүчеләргә социаль хезмәтләр күрсәтелүдә чагылыш тапмый. Барлык хезмәтләр вакытында һәм тулы күләмдә башкарылачак.

Тербияләү буенча түләүне рәсмиләштерү җиңелрәк булды
Татарстан Республикасы буенча Россия Пенсия фонды бүлеге шуны искә төшерә: компенсация түләү I төркем инвалидларын, даими рәвештә чит кеше каравына мохтаҗ йә 80 яшькә җиткән кешеләрне, 18 яшькә кадәрге инвалид балаларны яки I төркем инвалид балаларын карауны гамәлгә ашыручы эшкә яраклы булмаган затларга билгеләнә.
Хәзер компенсация түләүләрен билгеләү өчен бары тик 2 гариза Дәүләт хезмәтләре порталында яки Пенсия фондының клиентлык хезмәтләре аша гына бирелә:берсе-эшкә сәләтсез гражданны карау буенча түләү билгеләү турында эшләмәүче эшче кеше, китү вакыты, яшәү урыны һәм шәхесне раслаучы документ; икенчесе-пенсионерның аның артыннан карау ризалыгы турында.
«80 яшьлек татарстанлының һәрберсенең үз тәрбиячесе булуын теләр идем, шул рәвешле пенсия дә артачак, өстәвенә, түләү рәсмиләштерү дә җиңелрәк. Хәзер, элек гражданнар тарафыннан эш яки эшсезлек буенча пособие алу фактын раслаучы барлык кирәкле белешмәләр (белешмәләр), Фонд үз карамагында булган мәгълүматлардан алыначак яисә ведомствоара электрон багланышлар системасы аша мөстәкыйль рәвештә соратып алыначак", - дип аңлатты Татарстан Пенсия фонды башлыгы Эдуард Вафин.
Моннан тыш, соратып алына торган документлар исемлегеннән мәгариф учреждениесеннән белешмә генә түгел, ә бер ата-ана һәм опека һәм попечительлек органы рөхсәте дә төшереп калдырылган.
Исегезгә төшерәбез, карау чоры һәр ел карау өчен 1,8 пенсия коэффициенты күләмендә иминият стажына караган затка исәпләнә. Бу тәрбияләнүче затка иминият пенсиясен алу өчен үз пенсия хокукларын формалаштырырга мөмкинлек бирә.
1 төркем инвалидны һәм 80 яшькә җиткән затны, шулай ук ата-ана яки опекун булмаган 1 группа инвалид баланы карау өчен түләү күләме 1 200 сум тәшкил итә.
Татарстанда 108 меңнән артык кеше компенсация түләвен ала.